Sản Xuất, Đừng Tiêu Thụ
Tôi lớn lên ở vùng quê nghèo nhưng cơ duyên được sống với Internet.
Thật là một hoài niệm khi nhìn lại những thay đổi khi lần đầu tiên tôi được tiếp cận với chiếc máy tính trước cổng trường tiểu học, với một mạng nội bộ của phòng máy chỉ cung cấp những trò chơi như CS1.3, hoặc bắn cá v.v.
Trải qua tuổi thơ ở một vùng quê nghèo, internet không phải là điều dễ dàng để tiếp cận. Điện thoại thông minh là một thứ xa xỉ, chỉ có vài người ở thị trấn nhỏ của chúng tôi mới sở hữu. Đến khi tôi lên cấp 2, mới có cơ hội đầu tiên được kết nối với internet. Việc biết sử dụng công cụ như Google tại thời điểm đó để tìm kiếm thông tin là một điều mới mẻ đối với tất cả. May mắn, nó cũng đã góp phần đáng kể đưa cuộc đời tôi sang một trang mới.
Nhảy về hiện tại: Trong khi các micro-blog và reels kích thích Dopamine dạng ngắn trên các nền tảng TikTok, X, Instagram v.v. đang ăn mòn sự tập trung của chúng ta. Giai điệu gọi mời từ các Podcast dài giờ, các buổi toạ đàm trực tuyến và các bài đăng blog sâu sắc thu hút chúng ta khám phá thêm những miền sâu vô tận của tri thức. Định dạng ngắn gây nghiện. Định dạng dài gây nghiệm. Nhưng chúng ta cần đặt ra giới hạn của riêng mình vì chúng ta không thể bao giờ tiêu thụ hết tất cả.
Vào đầu những năm 90, hoặc ngay khoản thời gian của tôi học cấp 2 (năm ~2000), vấn đề này mới chỉ là mới mẻ đối với mọi người. Bạn phải bỏ ra nỗ lực đáng kể để tích cực tìm kiếm nội dung phù hợp, miễn là bạn biết nơi nào để tìm kiếm. Ý, chỉ là việc kết nối và duy trì trực tuyến đã là một thách thức:
“Cậu có dùng Yahoo? chỗ bạn có Internet không…. có gì mày nhắn tin SMS cho tao nhé”
kientran.asia
Gần một thập kỷ sau, tình hình đã được cải thiện một chút. Mạng 3G được phổ cập, điện thoại thông mình có nhiều hơn và được phân phát xuống dưới những vùng quê như Cà Mau. Tôi và chúng bạn được tiếp cận Internet.
Ngày nay, nội dung nhảy vào mắt chúng ta và dường như chúng ta có một khao khát không thể mãn nguyện đối với nó. Một khao khát đang thúc đẩy một cuộc sống săn vàng của các nhà sản xuất nội dung, nhiều người chỉ tìm kiếm danh vọng và tài lộc. Với người tiêu dùng, đây là một sự xa hoa hoang dã khi có tin tức, kiến thức và giải trí ngay tại ngón tay của chúng ta. Tuy nhiên, sự tự điều chỉnh là rất quan trọng để không mất bản thân khi mải mê trong sự xa hoa này.
Có lẽ sức mạnh siêu phàm tương đối mới mẻ của chúng ta khi có khả năng tiếp cận trực tiếp với lượng kiến thức, văn hóa và tài năng con người không thể đo lường được đang khiến cho một số bản năng sinh tồn cổ điển bị kích thích quá mức và bị méo mó. Vào thời nguyên thủy có một thời gian mà không học được một số kỹ năng, sự kiện mới nhất hoặc các phong trào xã hội trong một bộ tộc ít nhất cũng giảm khả năng thành công trong việc giao phối của họ. Trong trường hợp tối đa, sự không biết sẽ dẫn đến sự loại trừ hoặc không khả năng tự nuôi sống bản thân và cuối cùng là cái chết chắc chắn. Hiểu biết có nghĩa là sống sót.
Từ đầu của thời đại thông tin và xa hơn nữa, hậu quả của việc không biết ít hơn không bao giờ ám chỉ đến sự tàn lụi cá nhân của chúng ta. Chỉ là gen và não bộ của chúng ta chưa có thời gian để thích nghi. Trong khi đó, nội dung được sản xuất và các tiến bộ công nghệ làm cho nó dễ tiếp cận không cho thấy dấu hiệu chậm lại.
Dừng lại cho một khoảnh khắc để tạo ra hiệu ứng rối bận để suy nghĩ. Nhưng đủ rồi về việc tôi vẫy cái gậy ảo của mình và bò qua một cách cảm tính thông qua việc phân tích ngược hành vi nhân loại. Hy vọng điều này minh họa cho góc nhìn của tôi và giúp hỗ trợ lý do cơ bản cho những gì sẽ được diễn ra bên dưới.
Sản Xuất, Đừng Tiêu Thụ
Tôi không nhớ chính xác lúc nào, nhưng đâu đó trong vài năm gần đây tôi cảm thấy một sự thúc đẩy để đặt cho mình một mục tiêu dài hạn chiến lược: Mặc định là sản xuất chứ không phải tiêu thụ.
Tôi ý là điều này theo nghĩa chung, tức là tập trung ít hơn vào việc trở thành một người tiếp nhận hoạt động hoặc không hoạt động và tập trung hơn vào việc cố gắng trở thành một người tạo ra đầu ra (hoặc kết quả). Điều này ngụ ý giảm việc tiếp xúc với đa phương tiện: Ít TV và chương trình. Tiêu thụ ít hơn trên mạng xã hội và một mức độ nào đó là blog. Trong các tình huống xã hội, hãy tham gia và là một người thúc đẩy các cuộc trò chuyện. Một ví dụ khác có thể là dành ít thời gian để ngạc nhiên trong việc xem các nội dung tạo động lực, hoặc chữa lành, tôi dành nhiều thời gian hơn cho bản thân với hành động chạy bộ, thúc đẩy giới hạn của bản thân. Và rõ ràng, lập trình tích cực hơn là tiêu thụ nội dung lập trình.
Bạn có thể hỏi tại sao lại có vấn đề gì với việc là một người tiêu thụ không? Chà, một cách nào đó, không có gì cả.
Và ở đây, tôi cần phải rõ ràng: Động lực của tôi không bao giờ bắt nguồn từ bất kỳ quan điểm lý tưởng nào chống lại trạng thái của internet hiện đại hoặc Thế giới nói chung, như những gì giới thiệu đã khiến bạn tin. Vâng, có đủ nội dung ở đây để chôn vùi mọi người hàng chục lần. Nhưng thực sự, nhìn lại, tôi không biết điều gì đã khiến tôi đặt ra mục tiêu này ban đầu. Điều tôi biết là đó là trực giác cố gắng nói cho tôi biết điều gì đó. Đó chắc chắn là một cảm giác sâu sắc và mơ hồ. Một cảm giác trong ruột.
Sự lạm phát – Nội dung
Nhưng, tất cả những lời nói về quá tải thông tin này – bạn có thể tự hỏi – liệu việc thúc đẩy chính mình và những người khác sản xuất nhiều hơn đơn giản có dẫn đến việc tăng lạm phát của nội dung không?
Trước hết, tôi vừa nói rằng tôi không nhất thiết phải đối mặt với lượng nội dung trên internet.
Thứ hai, chắc chắn, nếu chúng ta tiếp tục chia sẻ mọi thứ chúng ta làm hoặc tạo ra thì rõ ràng chúng ta đang đóng góp – có thể là tiêu cực – vào sự ồn ào. Tuy nhiên, đây không phải là quyết định của chúng ta để quyết định những điều gì có thể hấp dẫn đối với người khác. Tôi tin rằng một số điều nên được giữ cho bản thân, nó hoặc rất cá nhân hoặc đơn giản là biết rằng bạn đã làm được điều đó là đủ.
Cuối cùng, một tác phẩm tốt nên làm chúng ta tự hào, và rất ít điều khác có thể truyền cảm hứng và khuyến khích tạo ra ý tưởng mới như sự tham gia tương hỗ. Quan trọng là phân biệt giữa việc kiểm soát bản thân một cách có lý và tự làm mình tụt dốc vì thiếu tự tin. Chia sẻ và nhận phản hồi là cách chúng ta học hỏi và tiến bộ, và khi chúng ta tiến bộ, chúng ta cũng trở nên tự tin hơn.
Hơn nữa, việc tiêu thụ nội dung là tự nguyện. Người sản xuất không nên cảm thấy có trách nhiệm phục vụ cho việc không kiểm soát của người tiêu dùng (có thể). Tôi đã đề cập rằng việc tiêu thụ có phần gây nghiện – và một số người có thể cần sự giúp đỡ để thoát khỏi nó – nhưng cuối cùng, đó là trách nhiệm của chúng ta để điều chỉnh và bảo vệ bản thân khỏi quá tải thông tin. Thuật toán cố gắng “giúp” chúng ta, và đúng đến một mức độ lớn, nhưng cũng mắc kẹt chúng ta trong các phòng cách tiếp xúc với nhàm chán để tăng sự tương tác. Tôi chân thành hy vọng chúng ta tiếp tục phát triển các công cụ giúp chúng ta điều hướng qua rừng thông tin, khám phá những cộng đồng thân thiện và nội dung liên quan đến chúng ta mà không cần sử dụng tiêu đề gây chú ý.
Thực hành là hoàn hảo
Khi tôi đã tiếp tục suy nghĩ về chiến lược này, tôi bắt đầu hình thành một sự hiểu biết về điều gì trực giác của tôi đang cố gắng nói với tôi: “Sản Xuất, Đừng Tiêu Thụ” thực sự được suy ra từ câu nói nổi tiếng Thực hành làm nên sự hoàn hảo.
Tôi không tự gắn vào mình việc tạo ra nhiều nội dung hơn, trở nên nổi bật hơn hoặc mong mơ về bất kỳ điều gì cụ thể. Thay vào đó, tôi thúc đẩy bản thân mình để tiếp tục hoạt động và xây dựng. Tôi muốn đảm bảo rằng tôi tiếp tục áp dụng kiến thức hiện có của mình trong khi học thêm một số mới trong quá trình. Đó là đứa trẻ trong tôi nhớ lại niềm vui từ việc học qua thử nghiệm và sáng tạo. Và tôi đang bảo vệ bản thân khỏi sự tạm thời.
Bằng cách định nghĩa bản thân mình là một nhà sản xuất, tôi đang buộc bản thân phải hoạt động tích cực. “Lặp đi lặp lại việc làm” là điều chúng ta thường nhắc đến như là việc thực hành. Các hành động sản xuất và thực hành liên quan đến nhau, mặc dù hai thứ này nhất định không đồng nghĩa. Tùy thuộc vào việc bạn sản xuất cái gì, bạn kết thúc thực hành ở các cách khác nhau:
- Lặp lại sản xuất các thứ tương tự, bạn thực hành và duy trì các kỹ năng cần thiết để sản xuất thứ đó.
- Sản xuất một cái gì đó bạn chưa từng sản xuất trước đó làm việc thực hành kỹ năng sáng tạo và giải quyết vấn đề của bạn.
- Bằng cách áp dụng tư duy sản xuất, bạn thường thực hành việc hoạt động và xây dựng.
Một cách khác để nhìn vào đó là sản xuất là một chiến lược tấn công – bạn đưa ra sự khởi đầu và hành động. Trong khi tiêu thụ là phòng thủ – bạn phản ứng dựa trên sự kiện hoặc tác nhân bên ngoài. Điều này trực tiếp ánh xạ vào các khái niệm của học hỏi tích cực và học hỏi tiêu cực.
Tôi không thể nhấn mạnh đủ về điều này: Bạn học tốt hơn bằng cách thực hành, và bằng cách thực hành, bạn sản xuất. Vì vậy, ngược lại, bằng cách chọn sản xuất, bạn hiệu quả thực hành; có thể là kỹ năng hiện có hoặc học kỹ năng mới. Bằng cách làm cả hai, bạn duy trì và tiến triển.
Một người có thể phát triển kỹ năng của mình thông qua việc tiêu thụ và học hỏi tiêu cực, nhưng tôi thấy rằng nó phục vụ tốt nhất như là chất xúc tác để truyền cảm hứng và kích thích việc xây dựng kỹ năng hiệu quả hơn đến từ việc thực hành. Một số kỹ năng đơn giản không thể được học chỉ qua việc tiêu thụ.
Không ai học bơi hoặc lái xe chỉ bằng cách đọc sách. Tương tự, bạn sẽ không bao giờ đạt được sự thành thạo trong lập trình chỉ bằng cách đọc sách và các blog lập trình. Sách tốt là công cụ học tập cần thiết, nhưng bạn chính là người chịu trách nhiệm tự nạp nhận sự hiểu biết của họ vào não bộ của mình thông qua việc thực hành.
Kết quả?
Vậy kết quả của điều này là gì? Tôi đã sản xuất gì?
Đầu ra của tôi trên mặt công khai không thay đổi nhiều. Từ một góc độ công nghệ, tần suất viết blog của tôi vẫn giống như trước. Tôi không có bất kỳ đóng góp quan trọng nào cho các cộng đồng tôi theo dõi nữa. Tôi không tương tác nhiều hơn trên bất kỳ mạng xã hội nào. Nhưng đó là những gì bạn nhìn thấy (nếu bạn đang nhìn về hướng của tôi).
Chuyên nghiệp, tôi có thể nhìn lại một vài năm với các cơ hội việc làm mới, nơi tôi đã có thể tăng cường đáng kể ảnh hưởng của riêng mình đối với tiến triển kỹ thuật và kỹ năng mềm. Riêng tư, tôi đã thích thú với một số dự án cải thiện sức khỏe và tinh thần, như thiền và đọc sách gần như mỗi ngày – dù chỉ trong vài phút. Tôi cũng đã dành một lượng thời gian đáng kể cho các dự án riêng tư và cá nhân.
Chiến lược “sản xuất, đừng tiêu thụ” đã định hình cách tôi chọn để dành thời gian và quản lý tương tác của mình trong vài năm qua.
Theo ý kiến của tôi, điều quan trọng không phải là những gì tôi đã sản xuất cuối cùng. Những gì tôi nhận ra, tuy nhiên, là chỉ bằng cách có một chiến lược đơn giản, tôi đã có thể duy trì một hành trình vững chắc và ra quyết định với một mức độ tự tin mới.
Như một lời cảnh báo cuối cùng: Đối với tôi, không thể coi thường việc giữ một sự cân bằng. Tôi vẫn tiêu thụ một lượng lớn thông tin và giải trí hàng tuần. “Sản xuất, đừng tiêu thụ” đối với tôi là đảm bảo sự cân bằng đó. Nếu không giữ ý thức về điều này, tôi sợ tôi sẽ trở thành con ếch nấu chậm, trở nên trì trệ mà không nhận ra.
Một cách phòng thủ (và có thể chỉ là riêng tôi), nhưng với sự xuất hiện của các dịch vụ micro-blogging phổ biến, chúng ta có vẻ đã mất một phần khả năng cân nhắc của mình. Thỏa thuận, với các tiêu đề phân biệt rõ ràng như “Sản Xuất, Đừng Tiêu Thụ”, có vẻ là việc hai mặt khiêu dâm gọi mời cho sự tinh tế đã mất đi. Tuy nhiên, ba từ này xác định chiến lược của tôi. Nó là một trong những mũi tên hướng dẫn trên la bàn của tôi để giữ cho tôi trên đường đi đúng đắn. Tôi muốn tự chỉ đạo mình đi xa khỏi sự thoải mái tiêu thụ hoàn toàn, vì cuối cùng nó không mang lại cho tôi niềm vui thực sự.
Việc tạo ra và tương tác với môi trường của mình làm. Nhưng vẫn phải nhớ lịch sự để lắng nghe ý kiến của người khác và tập trung vào việc lắng nghe. Tôi không tin rằng thúc đẩy cuộc trò chuyện nhất thiết phải “nói nhiều nhất”. Thay vào đó, hãy thể hiện sự tham gia của bạn thông qua việc lắng nghe tích cực và để đầu vào đó kích thích thêm cuộc thảo luận và trao đổi ý kiến.
